زمين و ساگان

ديروز دوست و همكار و همنام عزيزم آقاي شاهرخ مسعودي فر متني را برايم فرستاد كه حيفم آمد دوستان ديگر از آن بي بهره باشند و با تشكر فراوان از اين دوست هميشه سبزم آنرا با كمي ويرايش در اينجا بيان ميكنم :

اين عكسي است كه فضاپيماي وويجر از زمين گرفته است. عكسي كه زمين را در فضاي بيكران نشان ميدهد. كارل ساگان فضانورد آمريكايي، كتابي با همين عنوان نوشته است. در قسمتي از اين كتاب ميخوانيم :

« دوباره به اين نقطه نگاه کنيد. همين جاست. خانه اينجاست. ما اينجاييم. تمام کسانی که دوستشان داريد، تمام کسانی که می شناسيد، تمام کسانی که تابحال چيزی در موردشان شنيده ايد، تمام کسانی که وجود داشته اند، زندگی شان را در اينجا سپری کرده اند. برآيند تمام خوشی ها و رنج های ما در همين نقطه جمع شده است. هزاران مذهب، ايدئولوژی و دکترين اقتصادی که آفرينندگانشان از صحت آنها کاملا مطمئن بوده اند، تمامی شکارچيان و صيادان، تمامی قهرمانان و بزدلان، تمامی آفرينندگان و ويران کنندگان تمدن ها، تمامی پادشاهان و رعايا، تمامی زوج های جوان عاشق، تمامی پدران و مادران، کودکان اميدوار، مخترعان و مکتشفان، تمامی معلمان اخلاق، تمامی سياستمداران فاسد، تمامی «ابرستاره ها»، تمامی رهبران کبير، تمامی قديسان و گناهکاران در تاريخِ گونه ما، آنجا زيسته اند، در اين ذره غبار که در فضای بيکران در مقابل اشعه خورشيد شناور است. زمين ذره ای خرد در مقابل عظمت جهان است. به رودهای خون که توسط امپراتوران و ژنرال ها بر زمين جاری شده است، البته با عظمت و فاتحانه، بيانديشيد. اين خونريزان، اربابان لحظاتی از قسمت کوچکی از اين نقطه بوده اند. به بی رحمی های بی پايانی که ساکنان گوشه ای از اين نقطه توسط ساکنان گوشه ديگر (که از اين فاصله نميتوان آنها را از هم بازشناخت) متحمل شده اند بيانديشيد. چقدر اينان به کشتن يکريگر مشتاقند، چقدر با حرارت از يکديگر متنفرند. تمامی شکوه و جلال ما، تمامی حس خود مهم بينی بی پايان ما و توهم اينکه ما دارای موقعيتی ممتاز در پهنه گيتی هستيم به واسطه اين عکس به چالش کشيده می شود. سياره ما لکه ای گم شده در تاريکی کهکشانهاست. در اين تيرگی و عظمت بی پايان هيچ نشانه ای از اينکه کمکی از جايی برسد تا ما را از شر خودمان در امان نگاه دارد ديده نمی شود.
زمين تنها جای شناخته شده است که قابليت زيستن دارد. هيچ جايی نيست حداقل در آينده نزديک که گونه بشر بتواند به آنجا مهاجرت کند. مشاهدات بله استقرار هنوز نه. خوشتان بيايد يا نه زمين تنها جايی است که می توانيم روی پای مان بايستيم. گفته شده که فضانوردی تجربه ای است شخصيت ساز که فرد را فروتن می سازد. شايد هيچ تصويری بهتر از اين، غرور ابلهانه و نابخردانه نوع بشر را در دنيای کوچکش به نمايش نگذارد. برای من اين تصوير تاکيدی است بر مسئوليت ما در جهت برخورد مهربانانه تر ما با يکديگر و سعی در گرامی داشتن و حفظ کردن اين نقطه آبی کمرنگ يعني تنها خانه ای که تاکنون شناخته ايم.»